Συνέντευξη της Υφ. Παιδείας Μ. Τζούφη για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο Greek News Agenda
«Η ελληνική γλώσσα έχει τη δική της ιδιαίτερη δυναμική, έχει διαγράψει και εξακολουθεί να διαγράφει τη δική της πολιτισμική πορεία, που συνδέονται αναμφίβολα όχι μόνο με τη διαχρονία της αλλά και με τη συγχρονική της υπόσταση», δήλωσε η Υφυπουργός Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων Μερόπη Τζούφη σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Greek News Agenda.
Η Υφυπουργός αναφέρθηκε εκτενώς στις στοχευμένες παρεμβάσεις του ΥΠΠΕΘ για την ενίσχυση της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στο εξωτερικό, την κάλυψη των αναγκών του μαθητικού πληθυσμού, αλλά και τις προκλήσεις.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
▸ Ποια είναι κατά την άποψή σας οι στόχοι της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στο εξωτερικό. Ποιες ιδιαιτερότητες αναδεικνύονται;
Η διαχρονική πορεία της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων και τη δεδομένη στιγμή, λόγω του ρευστού διεθνούς περιβάλλοντος, της κρίσης και των έντονων μεταναστευτικών ροών σε παγκόσμιο επίπεδο, διανύει ένα μεταβατικό στάδιο με κύριο χαρακτηριστικό την ανομοιογενή σύνθεση του μαθητικού δυναμικού ως προς την πολιτισμική του προέλευση, ως προς το ηλικιακό φάσμα, το επίπεδο ελληνομάθειας ή ακόμη και ως προς τα κίνητρα μάθησης.
Συνακόλουθα, η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στοχεύει προς δύο κατευθύνσεις: την προώθηση και διάδοση της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας εκτός του στενού εθνικού πλαισίου και παράλληλα, την πολυδιάστατη παιδαγωγική υποστήριξη των μαθητών/τριών, ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή ένταξή τους στις κοινωνίες στις οποίες διαβιούν και ταυτόχρονα να διατηρούνται οι δεσμοί τους με τη χώρα μας.
▸ Τα τελευταία χρόνια, λόγω της οικονομικής κρίσης οι μεταναστευτικές ροές από την Ελλάδα προς το εξωτερικό έχουν αυξηθεί. Όσον αφορά στην ελληνόγλωσση εκπαίδευση ποια βήματα έχουν γίνει για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών του μαθητικού πληθυσμού που βρίσκεται στην αλλοδαπή;
Ως προς την κάλυψη των αυξημένων αναγκών του μαθητικού πληθυσμού στην αλλοδαπή, το ΥΠΠΕΘ προχώρησε στη νομοθέτηση επικαιροποιημένου πλαισίου (Ν.4415/2016), το οποίο προβλέπει την εφαρμογή των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών που ισχύουν στην Ελλάδα (αμιγή ελληνικά σχολεία), τη διδασκαλία στα ελληνικά ποικίλων διδακτικών αντικειμένων σε δίγλωσσες μονάδες και τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και στοιχείων ελληνικού πολιτισμού σε Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας (ΤΕΓ).
Επιπλέον, η Πολιτεία συνεχίζει να προνοεί για τις ανάγκες τις ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, υποστηρίζοντας τις εκπαιδευτικές μονάδες με ποικίλους τρόπους, αποσπώντας εκπαιδευτικούς, διαθέτοντας το απαραίτητο εκπαιδευτικό υλικό και επιχορηγώντας τις εκπαιδευτικές μονάδες.
Φέτος, μεριμνήσαμε για την έγκαιρη εκκίνηση της διαδικασίας αποσπάσεων των εκπαιδευτικών, νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά, ώστε η νέα σχολική χρονιά να ξεκινήσει ομαλά και με το προσωπικό τοποθετημένο στη θέση του. Αξίζει να σημειωθεί πως η συγκεκριμένη διαδικασία είναι απολύτως διαφανής και γίνεται βάσει συγκεκριμένης μοριοδότησης.
Επιπρόσθετα, νευραλγικής σημασίας ήταν η ρύθμιση για την διατήρηση της οργανικής θέσης των εκπαιδευτικών που αποσπώνται (Άρθρο 95, Ν.4547/2018), καθώς η απώλεια της αποτελούσε βασικό αντικίνητρο για την εκδήλωση ενδιαφέροντος απόσπασης. Παράλληλα, η έγκαιρη απόσπαση των εκπαιδευτικών και διοικητικών υπαλλήλων στα Γραφεία Εκπαίδευσης Εξωτερικού, η πολύ καλή συνεργασία με τους Συντονιστές Εκπαίδευσης Εξωτερικού και την αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου (ΔΙΠΟΔΕ-ΜΣ), συνέβαλαν στην εγκαθίδρυση καλού κλίματος με τις κοινότητες των ομογενών και τις σχολικές μονάδες του εξωτερικού και οδήγησαν σε ικανοποιητική στελέχωση, σε ποσοστό που ξεπερνά το 75%.
▸ Κατά πόσο έχουν επιλυθεί τα προβλήματα σχετικά με τις αποσπάσεις εκπαιδευτικών στο εξωτερικό;
Σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία για τη χώρα μας, είχαμε να αντιμετωπίσουμε προβλήματα όπως τη μείωση μισθών και επιμισθίων, τη δεκαετή παύση διορισμών και τη συνακόλουθη μείωση του αριθμού των μονίμων εκπαιδευτικών, οι οποίοι αποτελούν και τη δεξαμενή των αποσπάσεων στο εξωτερικό. Παράλληλα, το τοπίο της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης είναι μια συνάρτηση παραγόντων που σχετίζονται με τις συνθήκες που επικρατούν στις χώρες υποδοχής, όπως για παράδειγμα το κόστος και τις συνθήκες διαβίωσης, οι οποίες συχνά αποτελούν αντικίνητρο για την εκδήλωση ενδιαφέροντος απόσπασης.
Παρά τις εγγενείς δυσκολίες και, βεβαίως, το γεγονός της κατακόρυφης μείωσης των δαπανών, ο προϋπολογισμός των τελευταίων ετών για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση παρουσιάζει σταθερή αύξηση γεγονός το οποίο καταδεικνύει το ενδιαφέρον της Πολιτείας για τους Έλληνες της διασποράς και την έμπρακτη στήριξη της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης.
Τέλος, κατά την επόμενη τριετία προχωρούμε σταδιακά σε 15.000 διορισμούς και ελπίζουμε, μετά και την άρση του αντικινήτρου της οργανικής θέσης, στην αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος των εκπαιδευτικών για απόσπαση στο εξωτερικό.
▸ Πόσες έδρες νεοελληνικών σπουδών υπάρχουν σήμερα στο εξωτερικό και πώς χρηματοδοτούνται;
Στο εξωτερικό υποστηρίζονται περίπου 80 έδρες με αποστολή εκπαιδευτικού υλικού ή/και εκπαιδευτικών αυξημένων προσόντων, ώστε να στηρίζεται πολύπλευρα το έργο της διάδοσης, της μελέτης και της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, της ιστορίας και του πολιτισμού. Παράλληλα, επεξεργαζόμαστε τρόπους περαιτέρω ενίσχυσης των Τμημάτων Ελληνικών Σπουδών των πανεπιστημίων του εξωτερικού καθώς και ως προς τη δυνατότητα διασύνδεσής τους με τα Συντονιστικά Γραφεία και τις τοπικές ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού.
▸ Πόσο δύσκολο πιστεύετε ότι είναι να προωθηθεί η ελληνική γλώσσα στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον στο οποίο ζούμε, όπου η αγγλική γλώσσα έχει αποκτήσει μια ιδιαίτερη δυναμική;
Στην ουσία, βεβαίως, το ζήτημα που θέτετε με την ερώτησή σας, είναι μια ευρύτερη θεωρητική συζήτηση και αφορά τη γλωσσική μας ταυτότητα και το ζήτημα αν και σε ποιο βαθμό μπορεί να θεωρηθεί ότι «κινδυνεύει» η ελληνική γλώσσα από την επαφή της (ή από μια νοούμενη αντιπαράθεσή της) με άλλες γλώσσες, ισχυρότερες ως προς τη διάδοση ή την έκταση χρήσης τους.
Βεβαίως, κυρίως εστιάζουμε στην επικράτηση και καθιέρωση της αγγλικής γλώσσας ως γλώσσας διεθνούς επικοινωνίας, η οποία στην εποχή μας, κυρίως λόγω της ψηφιακής παγκοσμιοποίησης, αποκτά όλο και μεγαλύτερη δυναμική και διείσδυση σε παγκόσμιο επίπεδο.
Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό και, ταυτόχρονα, δύσκολο το έργο που καλούμαστε να επιτελέσουμε, σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία και σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον το οποίο είναι ρευστό και διαμορφώνεται υπό την επίδραση της παγκοσμιοποίησης, της παγκόσμιας κοινωνίας των δικτύων και της διαπολιτισμικότητας.
Θα σας απαντούσα, λοιπόν, ότι ο όρος «ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό» είναι ευρύς και αφορά την εκπαίδευση στην ελληνική γλώσσα η οποία δεν περιορίζεται στον ελληνισμό της διασποράς, αλλά απευθύνεται σε παγκόσμιο κοινό, σε όλους όσοι θέλουν να γνωρίσουν την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό. Υπό την παραπάνω οπτική, η γλώσσα ταυτόχρονα νοείται ως εργαλείο μάθησης αλλά και ως μέσο αλληλεπίδρασης, επικοινωνίας και δημιουργίας και συνυπάρχει με τη συμβολική αξία της ως φορέα πολιτισμού.
Βεβαίως, η ελληνική γλώσσα έχει τη δική της ιδιαίτερη δυναμική, έχει διαγράψει και εξακολουθεί να διαγράφει τη δική της πολιτισμική πορεία, που συνδέονται αναμφίβολα όχι μόνο με τη διαχρονία της αλλά και με τη συγχρονική της υπόσταση και με τους ανθρώπους που μιλώντας ή γράφοντάς τη, τη διαπλάθουν καθημερινά, δημιουργούν και μεταφέρουν πολιτισμό και τη μεταλαμπαδεύουν σε παγκόσμιο επίπεδο.
*Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στα Αγγλικά, στον ιστότοπο του Greek News Agenda, εδώ: https://bit.ly/2H11DMK