Ζητούμενα η ενημέρωση και ο διαρκής έλεγχος
Διπλό είναι το κέρδος των τοπικών κοινωνιών από τις δύο εκδηλώσεις ενημέρωσης, σε σχέση με το ζήτημα των υδρογονανθράκων στην Ήπειρο, που πραγματοποιήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες στους δήμους Ζίτσας και Ζαγορίου.
Ειδικά μετά τη δεύτερη εκδήλωση στα Άνω Πεδινά, την Τρίτη, που πραγματοποιήθηκε χωρίς ιδιαίτερες εντάσεις και δόθηκε η δυνατότητα στους ομιλητές να κάνουν τις παρουσιάσεις τους σε συνθήκες ομαλότητας, διασαφηνίστηκαν αρκετά ζητήματα και δόθηκαν υπεύθυνες απαντήσεις, ενώ αναπτύχθηκε και ένας ενδιαφέρον διάλογος.
Η ενημέρωση ήταν το πρώτο κέρδος, αν και κατά κοινή ομολογία –ακόμη και του γενικού γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Μιχάλη Βερροιόπουλου- θα έπρεπε να είχε γίνει σε προγενέστερο χρόνο. Το δεύτερο κέρδος έγκειται στο ότι δόθηκε ένα σαφές μήνυμα προς τους πολιτικούς και υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Περιβάλλοντος και της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Α.Ε., πως απαιτείται διαρκής και συστηματικός έλεγχος σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, καθώς στην περιοχή δε χωρούν «εκπτώσεις» σε ζητήματα που έχουν σχέση με το περιβάλλον και την ανάπτυξη ανθρωπογενών δραστηριοτήτων.
Το μήνυμα αυτό φαίνεται πως ελήφθη από τον κ. Βερροιόπουλο, ο οποίος σε κάθε δήλωση και τοποθέτησή του επαναλάμβανε πως όλα θα γίνουν σύμφωνα με τη νομοθεσία και διασφαλίζεται απόλυτα η προστασία του περιβάλλοντος, κάνοντας λόγο ακόμη και για τοπικούς μηχανισμούς, με τη συμμετοχή της κοινωνίας, που θα διασφαλίζουν τον έλεγχο των διαδικασιών. Γεγονός, πάντως, είναι πως οι διαβεβαιώσεις αυτές δεν ήταν αρκετές για να μεταστρέψουν τη γνώμη όσων έχουν ήδη εκδηλώσει αντιδράσεις, κάτι το οποίο οφείλεται σε μια γενικότερη δυσπιστία απέναντι στο ίδιο το κράτος, τις υπηρεσίες και τους μηχανισμούς του, που πολλές φορές στο παρελθόν έχει εμφανιστεί αναποτελεσματικό να ελέγξει και να αποτρέψει φαινόμενα ρύπανσης.
ΜΕΓΑΛΗ ΚΟΥΒΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟ «FRACKING»
Μεγάλο μέρος της εκδήλωσης στα Άνω Πεδινά, που διήρκησε πάνω από εννέα ώρες, αφιερώθηκε όχι στις έρευνες που εξελίσσονται σήμερα, και στην επικινδυνότητά τους, για την πρόκληση σεισμών κατά κύριο λόγο, αλλά στα επόμενα στάδια και κυρίως στην εξόρυξη.
Το τελευταίο διάστημα έχει αναπτυχθεί μια μεγάλη συζήτηση για τη μέθοδο «fracking», τη χορήγηση, δηλαδή, πεπιεσμένου υγρού στο υπέδαφος, για να επιτευχθεί η διάρρηξη σχιστόλιθων και να απελευθερωθεί αέριο. Η μέθοδος, αν και τείνει να καταστήσει τις ΗΠΑ ενεργειακά ανεξάρτητες από εισαγωγές και λειτουργεί ως αιμοδότης της οικονομίας της, κατηγορείται από κυβερνήσεις και περιβαλλοντικές οργανώσεις ως υπεύθυνη για μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα, παρότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα ασκείται σε βάθη άνω των 1.000 και έως 3.000 μέτρων, καθώς και για την πρόκληση σεισμών. Παρά το ότι οι γνώμες για την ευθύνη της μεθόδου fracking στη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα διίστανται, οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είτε την έχουν απαγορεύσει, είτε εφαρμόζουν «μορατόριουμ» έως ότου διευκρινιστούν επιστημονικά οι επιπτώσεις της στο υπέδαφος.
Να σταματήσει κάθε συζήτηση για το «fracking», γιατί δεν υπάρχει σχιστολιθικό αέριο στην περιοχή μας και στην Ελλάδα -πλην Έβρου- ζήτησε η καθηγήτρια Τεχνολογίας Γεωτρήσεων - Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Α.Ε Σοφία Σταματάκη, ενώ την ίδια θέση εξέφρασε και ο καθηγητής στη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων Πολυτεχνείου Κρήτης Νίκος Βαρότσης, λέγοντας πως η μέθοδος δεν αφορά την περιοχή, αφού δεν υπάρχουν σχιστολιθικοί υδρογονάνθρακες. Πάντως, συμφώνησε με την πρόταση του καθηγητή Σεισμολογίας Άκη Τσελέντη για τοποθέτηση δικτύου σεισμογράφων πριν την πετρελαϊκή έρευνα, για να καταγραφεί αν αυτή συνδέεται με πιθανή έξαρση της σεισμικότητας.
Αναφορά στη μέθοδο «fracking» για την παραγωγή πετρελαίου έκανε και ο καθηγητής Γεωφυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σεισμολόγος Κώστας Παπαζάχος, συμφωνώντας πως υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για πρόκληση σεισμών, όταν το νερό που χρησιμοποιείται περισσεύει και διοχετεύεται σε μεγάλα βάθη, αλλά ξεκαθάρισε και αυτός πως δε χρησιμοποιείται στην Ευρώπη.
Ενδιαφέρον είχε και η τοποθέτηση του εκπροσώπου της κοινοπραξίας Repsol-Energean Κωνσταντίνου Νικολάου, ο οποίος εκτίμησε ότι θα εντοπιστούν τεράστιες ποσότητες υδρογονανθράκων και μίλησε για μεγάλες πιθανότητες να βρεθεί φυσικό αέριο. Υποστήριξε, ωστόσο, ότι δεν ενδιαφέρουν την κοινοπραξία οι μη συμβατικοί υδρογονάνθρακες.
ΣΕΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΥΔΑΤΙΝΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ
Κατηγορηματικός πως δε θα υπάρξουν προβλήματα σε ό,τι αφορά τη σεισμικότητα και το υδάτινο οικοσύστημα, ήταν ο γενικός γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, με την προϋπόθεση φυσικά να τηρηθούν όλα τα προβλεπόμενα.
Θέση που ενίσχυσαν με τις τοποθετήσεις τους οι επιστήμονες και στις δύο εκδηλώσεις.
Τη διαβεβαίωση ότι η διαδικασία θα εξελιχθεί βήμα βήμα και για κάθε στάδιο του έργου θα απαιτούνται οι ανάλογες αδειοδοτήσεις, παρείχε ο προϊστάμενος του Αυτοτελούς Τμήματος Υδρογονανθράκων του υπουργείου Περιβάλλοντος Ιωσήφ Αθανασιάδης, τονίζοντας ότι όλα θα γίνουν με σεβασμό στο περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά.
Στην αυστηρή νομοθεσία και τον έλεγχο που διέπει το έργο των υδρογονανθράκων αναφέρθηκε ο Αλέξανδρος Κουλίδης από το αρμόδιο τμήμα για τα εξορυκτικά έργα της Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του υπουργείου, χαρακτηρίζοντας «υπερλεπτομερή» τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, υποστηρίζοντας ότι δεν προκύπτει καμιά ορατή, σημαντική επίπτωση στο περιβάλλον. Επισήμανε ότι αρχίζει μια σειρά αδειοδοτήσεων για τα επόμενα στάδια του έργου και, αν κάτι κριθεί αντίθετο στην προστασία του περιβάλλοντος, δε θα αδειοδοτηθεί.
Την άποψη πως η γεωφυσική έρευνα δε θα έχει καμιά επίπτωση στο υπόγειο υδάτινο δυναμικό, αλλά, αντίθετα, θα λύσει απορίες για το γεωλογικό υπόβαθρο της Ηπείρου, εξέφρασε ο διευθυντής του ΙΓΜΕ στην Ήπειρο δρ. Ευάγγελος Νικολάου, ενώ ειδικά για την περιοχή του Ζαγορίου υποστήριξε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος, αφού ο σχηματισμός από φλύσχη είναι αδιαπέραστος, το νερό βρίσκεται σε βάθος 500-700 μέτρων και το ενδιαφέρον για υδρογονάνθρακες βρίσκεται κάτω από αυτό,ν σε βάθος άνω των 3.000 μέτρων, και άρα δεν μπορεί να αναμιχθεί νερό με πετρέλαιο.
«Δεν μπορεί να είναι η επαγόμενη σεισμικότητα η ανησυχία του Ζαγορίου, αλλά οι φυσικοί σεισμοί», τόνισε στην εισήγησή του ο καθηγητής Γεωφυσικής Κώστας Παπαζάχος, αναλύοντας τα ισχύοντα διεθνώς και στη χώρα μας για τη σχέση ερευνών με την λεγόμενη επαγόμενη σεισμικότητα που μπορεί να προκληθεί από την παρέμβαση. «Μόνο παροδική όχληση και τίποτε παραπάνω θα είναι το αποτέλεσμα από τις γεωφυσικές έρευνες», σημείωσε.
Ο καθηγητής Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής, διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του ΑΠΘ Γρηγόρης Τσόκας αναφέρθηκε στη διαδικασία της έρευνας για υδρογονάνθρακες και ανέπτυξε όλα τα στάδια. Όλα τα προηγούμενα χρόνια στην Ήπειρο έγιναν έρευνες σε 1.516 χιλιόμετρα σεισμικών γραμμών και 14 γεωτρήσεις με κύρια αυτή της Enterprise oil κοντά στο Καλπάκι και τώρα θα γίνουν σε μήκος 500 χιλιομέτρων. Η καθηγήτρια του ΕΜΠ Σοφία Σταματάκη εμφανίστηκε απόλυτα καθησυχαστική, αναφέροντας ότι οι 14 γεωτρήσεις που έγιναν μέχρι τώρα στην Ήπειρο, δεν άφησαν κάποιο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Η απουσία ενημέρωσης και η ελλιπής διαβούλευση, καθώς και η αξιοπιστία της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, καθώς και του Περιβαλλοντικού Σχεδίου Δράσης, ήταν τα σημεία που υπερτονίστηκαν από όσους αντιδρούν στις έρευνες και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, ενώ υπό αμφισβήτηση τέθηκα και τα οφέλη που θα προκύψουν κι αν αξίζει να μπει σε αυτή τη διαδικασία ο τόπος.
Κατά των εξορύξεων υδρογονανθράκων στην Ήπειρο, λέγοντας ότι τα κέρδη θα είναι για τις εταιρείες και όχι για τους πολίτες, τάχθηκε ο μηχανικός Εμπορικού Ναυτικού Δημήτρης Πασχάλης, αναφερόμενος
και στη μεταφορά πετρελαίου μέχρι το λιμάνι Ηγουμενίτσας και τους κινδύνους που υπάρχουν για το περιβάλλον. Χαρακτήρισε την Ήπειρο ως… Κουβέιτ των νερών και άλλων «βαριών» βιομηχανιών, όπως του τουρισμού, των βουνών, των προϊόντων του αγροδιατροφικού κλάδου, παραγωγικά μοντέλα διαμετρικά αντίθετα με το πετρέλαιο.
Θέμα αξιοπιστίας των μελετών και αδειοδοτήσεων, αλλά και έλλειψης διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία, έθεσε στην εισήγησή του ο ομότιμος καθηγητής του Τομέα Ορυκτολογίας- Πετρολογίας-Κοιτασματολογίας του ΑΠΘ Σαράντης Δημητριάδης, και αναρωτήθηκε τι θα συμβεί στα επόμενα στάδια των ΜΠΕ που θα απαιτηθούν και πως θα εφαρμοστεί η νομοθεσία για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου.
Στον τουρισμό και το φυσικό περιβάλλον της περιοχής επικεντρώθηκε στην παρέμβασή της η εκπρόσωπος της Ένωσης Τουριστικών Επιχειρήσεων Ζαγορίου, μέλος της Πρωτοβουλίας Πολιτών, Λίλα Τσάτση, η οποία εξέφρασε την άποψη ότι το ελληνικό κράτος δε θα τηρήσει τα προβλεπόμενα στις μελέτες και κατήγγειλε την έλλειψη ενημέρωσης και την απουσία διαβούλευσης. «Ξεκάθαρα λέμε νερό και όχι πετρέλαιο», είπε σε κάποιο σημείο της τοποθέτησής της και αναρωτήθηκε, δεδομένου ότι παγκοσμίως μειώνονται τα αποθέματα, γιατί πρέπει να γίνει στην Ήπειρο το «κύκνειο άσμα» των πετρελαϊκών εταιρειών, όταν η εκτιμώμενη ποσότητα δεν είναι μιας εβδομάδας παραγωγή στη Σαουδική Αραβία. Η κ. Τσάτση αναφέρθηκε ιδιαίτερα στον τουρισμό, στον οποίο επένδυσε το Ζαγόρι και συνολικά η Ήπειρος, και επικαλέστηκε και επιστολή τουριστικού πράκτορα του Ισραήλ ότι δε θα ξανάρθουν σε μια Ήπειρο με πετρέλαια.
ΜΙΚΡΗ Η ΕΚΤΑΣΗ ΣΤΟ ΖΑΓΟΡΙ
Πάντως, αν και από την περιοχή του δήμου Ζαγορίου έχουν προκύψει οι περισσότερες έως τώρα αντιδράσεις, το πιθανότερο σενάριο είναι να μείνει εντελώς ανέπαφη, καθώς μόλις ένα μικρό μέρος της περιοχής ερευνών είναι σε έκταση του δήμου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία από το περιβαλλοντικό σχέδιο δράσης και προγράμματος παρακολούθησης περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραμέτρων γεωφυσικής έρευνας στην Ήπειρο, που παρουσίασε εκ μέρους της εταιρείας ΕNVECO ο μελετητής Σπύρος Παπαγρηγορίου,
οι έρευνες στο Ζαγόρι θα γίνουν σε συνολικό μήκος 15,5 χιλιομέτρων (4% του προγράμματος των 500 χιλιομέτρων) και ειδικότερα σε εκτάσεις της Δ.Ε. Κεντρικού Ζαγορίου, εκ των οποίων 8,5 χλμ. σε φυσική βλάστηση, 3 χλμ. σε καλλιέργειες και 4 χλμ. άλλες χρήσεις. Οι γεωφυσικές σεισμικές έρευνες αφορούν, κατά συνέπεια, μικρή έκταση στις τοπικές κοινότητες Άνω και Κάτω Πεδινών, Ελαφοτόπου, Μεσοβουνίου και Ασπραγγέλων (Βρύση Πασιά) και γενικότερα δεν αποτελεί ο δήμος επίκεντρο του όλου έργου.
Σε κάποια σημεία θα απαιτηθεί πρόσβαση σε μηχάνημα πλάτους έως τρία μέτρα, ενώ ο εξοπλισμός μπορεί να μεταφέρεται, εκτός από μικρά αυτοκίνητα, και με ελικόπτερο για να μην πειραχθεί το φυσικό περιβάλλον.
Η ενημέρωση ήταν το πρώτο κέρδος, αν και κατά κοινή ομολογία –ακόμη και του γενικού γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Μιχάλη Βερροιόπουλου- θα έπρεπε να είχε γίνει σε προγενέστερο χρόνο. Το δεύτερο κέρδος έγκειται στο ότι δόθηκε ένα σαφές μήνυμα προς τους πολιτικούς και υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Περιβάλλοντος και της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Α.Ε., πως απαιτείται διαρκής και συστηματικός έλεγχος σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, καθώς στην περιοχή δε χωρούν «εκπτώσεις» σε ζητήματα που έχουν σχέση με το περιβάλλον και την ανάπτυξη ανθρωπογενών δραστηριοτήτων.
Το μήνυμα αυτό φαίνεται πως ελήφθη από τον κ. Βερροιόπουλο, ο οποίος σε κάθε δήλωση και τοποθέτησή του επαναλάμβανε πως όλα θα γίνουν σύμφωνα με τη νομοθεσία και διασφαλίζεται απόλυτα η προστασία του περιβάλλοντος, κάνοντας λόγο ακόμη και για τοπικούς μηχανισμούς, με τη συμμετοχή της κοινωνίας, που θα διασφαλίζουν τον έλεγχο των διαδικασιών. Γεγονός, πάντως, είναι πως οι διαβεβαιώσεις αυτές δεν ήταν αρκετές για να μεταστρέψουν τη γνώμη όσων έχουν ήδη εκδηλώσει αντιδράσεις, κάτι το οποίο οφείλεται σε μια γενικότερη δυσπιστία απέναντι στο ίδιο το κράτος, τις υπηρεσίες και τους μηχανισμούς του, που πολλές φορές στο παρελθόν έχει εμφανιστεί αναποτελεσματικό να ελέγξει και να αποτρέψει φαινόμενα ρύπανσης.
ΜΕΓΑΛΗ ΚΟΥΒΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟ «FRACKING»
Μεγάλο μέρος της εκδήλωσης στα Άνω Πεδινά, που διήρκησε πάνω από εννέα ώρες, αφιερώθηκε όχι στις έρευνες που εξελίσσονται σήμερα, και στην επικινδυνότητά τους, για την πρόκληση σεισμών κατά κύριο λόγο, αλλά στα επόμενα στάδια και κυρίως στην εξόρυξη.
Το τελευταίο διάστημα έχει αναπτυχθεί μια μεγάλη συζήτηση για τη μέθοδο «fracking», τη χορήγηση, δηλαδή, πεπιεσμένου υγρού στο υπέδαφος, για να επιτευχθεί η διάρρηξη σχιστόλιθων και να απελευθερωθεί αέριο. Η μέθοδος, αν και τείνει να καταστήσει τις ΗΠΑ ενεργειακά ανεξάρτητες από εισαγωγές και λειτουργεί ως αιμοδότης της οικονομίας της, κατηγορείται από κυβερνήσεις και περιβαλλοντικές οργανώσεις ως υπεύθυνη για μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα, παρότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα ασκείται σε βάθη άνω των 1.000 και έως 3.000 μέτρων, καθώς και για την πρόκληση σεισμών. Παρά το ότι οι γνώμες για την ευθύνη της μεθόδου fracking στη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα διίστανται, οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είτε την έχουν απαγορεύσει, είτε εφαρμόζουν «μορατόριουμ» έως ότου διευκρινιστούν επιστημονικά οι επιπτώσεις της στο υπέδαφος.
Να σταματήσει κάθε συζήτηση για το «fracking», γιατί δεν υπάρχει σχιστολιθικό αέριο στην περιοχή μας και στην Ελλάδα -πλην Έβρου- ζήτησε η καθηγήτρια Τεχνολογίας Γεωτρήσεων - Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Α.Ε Σοφία Σταματάκη, ενώ την ίδια θέση εξέφρασε και ο καθηγητής στη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων Πολυτεχνείου Κρήτης Νίκος Βαρότσης, λέγοντας πως η μέθοδος δεν αφορά την περιοχή, αφού δεν υπάρχουν σχιστολιθικοί υδρογονάνθρακες. Πάντως, συμφώνησε με την πρόταση του καθηγητή Σεισμολογίας Άκη Τσελέντη για τοποθέτηση δικτύου σεισμογράφων πριν την πετρελαϊκή έρευνα, για να καταγραφεί αν αυτή συνδέεται με πιθανή έξαρση της σεισμικότητας.
Αναφορά στη μέθοδο «fracking» για την παραγωγή πετρελαίου έκανε και ο καθηγητής Γεωφυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σεισμολόγος Κώστας Παπαζάχος, συμφωνώντας πως υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για πρόκληση σεισμών, όταν το νερό που χρησιμοποιείται περισσεύει και διοχετεύεται σε μεγάλα βάθη, αλλά ξεκαθάρισε και αυτός πως δε χρησιμοποιείται στην Ευρώπη.
Ενδιαφέρον είχε και η τοποθέτηση του εκπροσώπου της κοινοπραξίας Repsol-Energean Κωνσταντίνου Νικολάου, ο οποίος εκτίμησε ότι θα εντοπιστούν τεράστιες ποσότητες υδρογονανθράκων και μίλησε για μεγάλες πιθανότητες να βρεθεί φυσικό αέριο. Υποστήριξε, ωστόσο, ότι δεν ενδιαφέρουν την κοινοπραξία οι μη συμβατικοί υδρογονάνθρακες.
ΣΕΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΥΔΑΤΙΝΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ
Κατηγορηματικός πως δε θα υπάρξουν προβλήματα σε ό,τι αφορά τη σεισμικότητα και το υδάτινο οικοσύστημα, ήταν ο γενικός γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, με την προϋπόθεση φυσικά να τηρηθούν όλα τα προβλεπόμενα.
Θέση που ενίσχυσαν με τις τοποθετήσεις τους οι επιστήμονες και στις δύο εκδηλώσεις.
Τη διαβεβαίωση ότι η διαδικασία θα εξελιχθεί βήμα βήμα και για κάθε στάδιο του έργου θα απαιτούνται οι ανάλογες αδειοδοτήσεις, παρείχε ο προϊστάμενος του Αυτοτελούς Τμήματος Υδρογονανθράκων του υπουργείου Περιβάλλοντος Ιωσήφ Αθανασιάδης, τονίζοντας ότι όλα θα γίνουν με σεβασμό στο περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά.
Στην αυστηρή νομοθεσία και τον έλεγχο που διέπει το έργο των υδρογονανθράκων αναφέρθηκε ο Αλέξανδρος Κουλίδης από το αρμόδιο τμήμα για τα εξορυκτικά έργα της Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του υπουργείου, χαρακτηρίζοντας «υπερλεπτομερή» τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, υποστηρίζοντας ότι δεν προκύπτει καμιά ορατή, σημαντική επίπτωση στο περιβάλλον. Επισήμανε ότι αρχίζει μια σειρά αδειοδοτήσεων για τα επόμενα στάδια του έργου και, αν κάτι κριθεί αντίθετο στην προστασία του περιβάλλοντος, δε θα αδειοδοτηθεί.
Την άποψη πως η γεωφυσική έρευνα δε θα έχει καμιά επίπτωση στο υπόγειο υδάτινο δυναμικό, αλλά, αντίθετα, θα λύσει απορίες για το γεωλογικό υπόβαθρο της Ηπείρου, εξέφρασε ο διευθυντής του ΙΓΜΕ στην Ήπειρο δρ. Ευάγγελος Νικολάου, ενώ ειδικά για την περιοχή του Ζαγορίου υποστήριξε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος, αφού ο σχηματισμός από φλύσχη είναι αδιαπέραστος, το νερό βρίσκεται σε βάθος 500-700 μέτρων και το ενδιαφέρον για υδρογονάνθρακες βρίσκεται κάτω από αυτό,ν σε βάθος άνω των 3.000 μέτρων, και άρα δεν μπορεί να αναμιχθεί νερό με πετρέλαιο.
«Δεν μπορεί να είναι η επαγόμενη σεισμικότητα η ανησυχία του Ζαγορίου, αλλά οι φυσικοί σεισμοί», τόνισε στην εισήγησή του ο καθηγητής Γεωφυσικής Κώστας Παπαζάχος, αναλύοντας τα ισχύοντα διεθνώς και στη χώρα μας για τη σχέση ερευνών με την λεγόμενη επαγόμενη σεισμικότητα που μπορεί να προκληθεί από την παρέμβαση. «Μόνο παροδική όχληση και τίποτε παραπάνω θα είναι το αποτέλεσμα από τις γεωφυσικές έρευνες», σημείωσε.
Ο καθηγητής Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής, διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του ΑΠΘ Γρηγόρης Τσόκας αναφέρθηκε στη διαδικασία της έρευνας για υδρογονάνθρακες και ανέπτυξε όλα τα στάδια. Όλα τα προηγούμενα χρόνια στην Ήπειρο έγιναν έρευνες σε 1.516 χιλιόμετρα σεισμικών γραμμών και 14 γεωτρήσεις με κύρια αυτή της Enterprise oil κοντά στο Καλπάκι και τώρα θα γίνουν σε μήκος 500 χιλιομέτρων. Η καθηγήτρια του ΕΜΠ Σοφία Σταματάκη εμφανίστηκε απόλυτα καθησυχαστική, αναφέροντας ότι οι 14 γεωτρήσεις που έγιναν μέχρι τώρα στην Ήπειρο, δεν άφησαν κάποιο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Η απουσία ενημέρωσης και η ελλιπής διαβούλευση, καθώς και η αξιοπιστία της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, καθώς και του Περιβαλλοντικού Σχεδίου Δράσης, ήταν τα σημεία που υπερτονίστηκαν από όσους αντιδρούν στις έρευνες και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, ενώ υπό αμφισβήτηση τέθηκα και τα οφέλη που θα προκύψουν κι αν αξίζει να μπει σε αυτή τη διαδικασία ο τόπος.
Κατά των εξορύξεων υδρογονανθράκων στην Ήπειρο, λέγοντας ότι τα κέρδη θα είναι για τις εταιρείες και όχι για τους πολίτες, τάχθηκε ο μηχανικός Εμπορικού Ναυτικού Δημήτρης Πασχάλης, αναφερόμενος
και στη μεταφορά πετρελαίου μέχρι το λιμάνι Ηγουμενίτσας και τους κινδύνους που υπάρχουν για το περιβάλλον. Χαρακτήρισε την Ήπειρο ως… Κουβέιτ των νερών και άλλων «βαριών» βιομηχανιών, όπως του τουρισμού, των βουνών, των προϊόντων του αγροδιατροφικού κλάδου, παραγωγικά μοντέλα διαμετρικά αντίθετα με το πετρέλαιο.
Θέμα αξιοπιστίας των μελετών και αδειοδοτήσεων, αλλά και έλλειψης διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία, έθεσε στην εισήγησή του ο ομότιμος καθηγητής του Τομέα Ορυκτολογίας- Πετρολογίας-Κοιτασματολογίας του ΑΠΘ Σαράντης Δημητριάδης, και αναρωτήθηκε τι θα συμβεί στα επόμενα στάδια των ΜΠΕ που θα απαιτηθούν και πως θα εφαρμοστεί η νομοθεσία για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου.
Στον τουρισμό και το φυσικό περιβάλλον της περιοχής επικεντρώθηκε στην παρέμβασή της η εκπρόσωπος της Ένωσης Τουριστικών Επιχειρήσεων Ζαγορίου, μέλος της Πρωτοβουλίας Πολιτών, Λίλα Τσάτση, η οποία εξέφρασε την άποψη ότι το ελληνικό κράτος δε θα τηρήσει τα προβλεπόμενα στις μελέτες και κατήγγειλε την έλλειψη ενημέρωσης και την απουσία διαβούλευσης. «Ξεκάθαρα λέμε νερό και όχι πετρέλαιο», είπε σε κάποιο σημείο της τοποθέτησής της και αναρωτήθηκε, δεδομένου ότι παγκοσμίως μειώνονται τα αποθέματα, γιατί πρέπει να γίνει στην Ήπειρο το «κύκνειο άσμα» των πετρελαϊκών εταιρειών, όταν η εκτιμώμενη ποσότητα δεν είναι μιας εβδομάδας παραγωγή στη Σαουδική Αραβία. Η κ. Τσάτση αναφέρθηκε ιδιαίτερα στον τουρισμό, στον οποίο επένδυσε το Ζαγόρι και συνολικά η Ήπειρος, και επικαλέστηκε και επιστολή τουριστικού πράκτορα του Ισραήλ ότι δε θα ξανάρθουν σε μια Ήπειρο με πετρέλαια.
ΜΙΚΡΗ Η ΕΚΤΑΣΗ ΣΤΟ ΖΑΓΟΡΙ
Πάντως, αν και από την περιοχή του δήμου Ζαγορίου έχουν προκύψει οι περισσότερες έως τώρα αντιδράσεις, το πιθανότερο σενάριο είναι να μείνει εντελώς ανέπαφη, καθώς μόλις ένα μικρό μέρος της περιοχής ερευνών είναι σε έκταση του δήμου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία από το περιβαλλοντικό σχέδιο δράσης και προγράμματος παρακολούθησης περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραμέτρων γεωφυσικής έρευνας στην Ήπειρο, που παρουσίασε εκ μέρους της εταιρείας ΕNVECO ο μελετητής Σπύρος Παπαγρηγορίου,
οι έρευνες στο Ζαγόρι θα γίνουν σε συνολικό μήκος 15,5 χιλιομέτρων (4% του προγράμματος των 500 χιλιομέτρων) και ειδικότερα σε εκτάσεις της Δ.Ε. Κεντρικού Ζαγορίου, εκ των οποίων 8,5 χλμ. σε φυσική βλάστηση, 3 χλμ. σε καλλιέργειες και 4 χλμ. άλλες χρήσεις. Οι γεωφυσικές σεισμικές έρευνες αφορούν, κατά συνέπεια, μικρή έκταση στις τοπικές κοινότητες Άνω και Κάτω Πεδινών, Ελαφοτόπου, Μεσοβουνίου και Ασπραγγέλων (Βρύση Πασιά) και γενικότερα δεν αποτελεί ο δήμος επίκεντρο του όλου έργου.
Σε κάποια σημεία θα απαιτηθεί πρόσβαση σε μηχάνημα πλάτους έως τρία μέτρα, ενώ ο εξοπλισμός μπορεί να μεταφέρεται, εκτός από μικρά αυτοκίνητα, και με ελικόπτερο για να μην πειραχθεί το φυσικό περιβάλλον.
πηγη.Εφημ.ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ
