Στιγμές ιστορίας στο Ιτς Καλέ
Το σπαθί του Εσάτ πασά, το «καραβάκι» και το «ζάρφι» είναι οι μεγάλοι πρωταγωνιστές της περιοδικής έκθεσης «Ιωαννιτών Μεταβάσεις», που διοργανώνει ο δήμος Ιωαννίνων σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων και η οποία εγκαινιάστηκε προχτές το Ιτς Καλέ στο πλαίσιο του εορτασμού των «Ελευθερίων».
Μπορεί τα τρία αυτά αντικείμενα να είναι τα πιο λαμπερά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι στην έκθεση, η οποία φιλοξενείται σε τρεις διαφορετικούς χώρους (στο Βυζαντινό Μουσείο, στην αίθουσα πολλαπλών εκδηλώσεων και στο Φετιχιέ Τζαμί), δεν παρουσιάζονται κι άλλα σημαντικά αντικείμενα, ιστορικής και πολιτιστικής σημασίας. «Αντικείμενα από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που κυριάρχησε για τέσσερις αιώνες στα Βαλκάνια και την Ήπειρο, αλλά και την περίοδο της κατάρρευσής της που σήμανε την αρχή μιας νέας εποχής για την πόλη μας» τόνισε ο δήμαρχος Ιωαννίνων Θωμάς Μπέγκας, ενώπιον του πρύτανη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιώργου Καψάλη, των πρώην δημάρχων Φίλιππα Φίλιου και Τάσου Παπασταύρου, του διευθυντή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κώστα Σουέρεφ, των θεματικών αντιπεριφερειαρχών Γιάννη Καραμπίνα και Κώστα Σιαράβα, του πρώην βουλευτή Μιχάλη Παντούλα αλλά και του πρώην υπουργού Θεόδωρου Πάγκαλου, στην κυριότητα του οποίου βρίσκεται το σπαθί του Εσάτ πασά.
Ο Εσάτ πασάς ήταν ο τελευταίος στρατιωτικός διοικητής των Ιωαννίνων και αυτός που παρέδωσε τα Γιάννενα στον ελληνικό στρατό και το σπαθί του στον αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο. Το σπαθί αποτελεί οικογενειακό κειμήλιο του κ. Πάγκαλου, καθώς ο παππούς του ήταν υπασπιστής του Κωνσταντίνου. Στην ίδια αίθουσα που εκτίθεται το σπαθί (σε αυτήν των πολλαπλών εκδηλώσεων, στο Ιτς Καλέ), βρίσκονται και πολλά άλλα κειμήλια, τα ο ποία προέρχονται από τη συλλογή του δήμου ή από συλλογές γιαννιωτών ιδιωτών, τους οποίους ευχαρίστησε ο δήμαρχος. Πρόκειται για τον Φώτη Ραπακούση, τον Ευάγγελο Βέργο, τον Κώστα Γεωργόπουλο, τον Νικηφόρο Κομήνη και τον Παναγιώτη Τσιλίκη. Στην αίθουσα λοιπόν αυτή μπορεί να βρει κανείς αργυρά ζάρφια (θήκες για σκεύη του καφέ), το ασημένιο ξιφίδιο του Απόστολου Αρσάκη, τις σχετικές με την απελευθέρωση λιθογραφίες του Σωτήρη Χριστίδη και άλλα πολλά. Όλα αυτά αποτελούν «Τα φυλαχτά της μνήμης». Λίγα βήματα πιο πάνω, στο Βυζαντινό Μουσείο, τους επισκέπτες υποδέχονται «Τα Πολύτιμα των Συλλογών», και δη το «καραβάκι», κατασκευασμένο από χρυσό και διαμάντια, και το «ζάρφι», διακοσμημένο με διαμάντια και ρουμπίνια. Το περίφημο καραβάκι αποτελεί μικρογραφία της τούρκικης ναυαρχίδας «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα», το οποίο από τα χέρια του έκπτωτου σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Χαν κατέληξε στα χέρια του Σόλωνα Ζωγράφου, συζύγου της Ελένης Ζωγράφου. Η Ελένη Ζωγράφου είναι αυτή που κληροδότησε τα δύο αυτά πολύτιμα αντικείμενα στον δήμο Ιωαννίνων. Το κληροδότημά της βέβαια ήταν πολύ μεγαλύτερο, και χάρη σε αυτό κατασκευάστηκε και ο ζωγράφειος οίκος ευγηρίας. «Ο εκάστοτε δήμαρχος την πρώτη μέρα παραλαμβάνει από τον προκάτοχό του το κλειδί του δημαρχείου. Μαζί αυτό, παραλαμβάνει και το κλειδί της θυρίδας που φυλάσσονται το καραβάκι και το ζάρφι. Σκεφτόμουνα εκείνη την ημέρα τον ιδιαίτερο συμβολισμό που έχει αυτό. Είναι σαν μαζί με το κλειδί -ας πούμε- της πόλης, να παίρνεις μαζί και την παράδοση της» είπε ο δήμαρχος Θωμάς Μπέγκας.
Δίπλα από το Βυζαντινό Μουσείο, στο Φετιχιέ Τζαμί, εκτίθενται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων, ως σημείο παράλληλης αναφοράς, επιλογές από τα άγνωστα «Οθωμανικά τεκμήρια της Συλλογής Χρήστου Νικολάου», που συμπληρώνουν την εικόνα των «Μεταβάσεων», με αντικείμενα από την εποχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Η τελετή των εγκαινίων έκλεισε με ομιλία του επίκουρου καθηγητή της Σχολής Καλών Τεχνών Γιώργου Σμύρη για τις λιθογραφίες του Σωτήρη Χριστίδη, ενώ στη συνέχεια στο Φετιχιέ Τζαμί η Μαρία Μαχαίρα αφηγήθηκε τον «θρύλο της Κυρα-Φροσύνης» με τη συνοδεία της μουσικής του Αντώνη Καρασταμάτη. Εφημ.ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ
