Η Κονσερβοελιά Άρτας διακινείται από τη… Χαλκιδική!

 101 αγροτικά προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ χωρίς μεγάλο αντίκρισμα

Η Κονσερβοελιά Άρτας διακινείται από τη… Χαλκιδική!

Ενώ με τη... βούλα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 101 ελληνικά προϊόντα υψηλής ποιότητας φαίνεται πως αναζητούν μια καλύτερη θέση στο ράφι, λίγα έχουν κερδίσει πραγματικά από την Πιστοποίηση. Με την πιστοποίηση ΠΟΠ (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης) και ΠΓΕ (Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης) στη συσκευασία τους αγροτικά προϊόντα έχουν ένα επιπλέον όπλο στον εμπορικό πόλεμο που μαίνεται  για την κατάκτηση νέων αγορών. Πολλά, όπως η φέτα, η κεφαλογραβιέρα και η ελιά Καλαμών, παίρνουν θέση με επιτυχία στις διεθνείς αγορές.

Τα περισσότερα όμως κινούνται με τη δυναμική που είχαν στο παρελθόν, πολύ προτού κερδίσουν την πιστοποίηση. Σύμφωνα με έρευνα της εφημ. ΒΗΜΑ, 12 από αυτά - αβγοτάραχο Μεσολογγίου, σταφίδα Ζακύνθου, κουμ κουάτ Κέρκυρας κ.ά. - δεν έχουν κάνει χρήση της αναγνώρισης, ενώ υπάρχουν και ορισμένα τα οποία κινδυνεύουν να σβήσουν από τον χάρτη των ευρωπαϊκών πιστοποιημένων προϊόντων. Χαρακτηριστικά είναι τα τυριά Σαν Μιχάλη, γραβιέρα Αγράφων και Μετσοβόνε, τα οποία το 2012 εμφανίζονται με μηδενική παραγωγή στη λίστα των ελληνικών ΠΟΠ.

Ειδικά το τυρί μετσοβόνε, ως ΠΟΠ πρέπει να παράγεται από εκμεταλλεύσεις της περιοχής. Πλέον το ντόπιο αγελαδινό γάλα δεν επαρκεί, καθώς η αγελαδοτροφία στην περιοχή φθίνει τα τελευταία χρόνια, και έτσι αναγκάζονται να το προμηθεύονται από άλλες περιοχές, με συνέπεια το περίφημο αρωματικό καπνιστό τυρί να μην μπορεί να πουληθεί με την ετικέτα ΠΟΠ!

Κονσερβοελιά Άρτας

Κάτι ανάλογο φαίνεται πως συμβαίνει με την Κονσερβοελιά Άρτας η οποία με πολλές προσπάθειες χαρακτηρίστηκε ως Κονσερβολιά Άρτας ΠΓΕ με κωδικό 317713/14-01-94 (ΦΕΚ 17/14-01-94), αλλά όπως δείχνουν τα πράγματα χωρίς αντίκρισμα και για την περιοχή και για τους παραγωγούς. Κι αυτό επειδή κανένας από τους τοπικούς εμπόρους δεν έχει ενταχθεί στις διατάξεις ώστε να διακινεί τις ελιές της Άρτας ως ΠΓΕ. Σύμφωνα με όσα είναι γνωστά, την Κονσερβοελιά Άρτας ως ΠΓΕ τη διακινεί εταιρία με έδρα την Χαλκιδική (!!!), ενδεχομένως και κάποια άλλη εταιρεία, αλλά κι αυτή πάλι εκτός Άρτας.

Από τα υπόλοιπα αγροτικά προϊόντα, και ειδικά τα πορτοκάλια, που κάποτε αποτελούσαν το σήμα κατατεθέν της Άρτας, όχι μόνο δεν πιστοποιήθηκαν, αλλά εξαφανίστηκαν (ξυνά) ή απαξιώθηκαν (μέρλιν) στις αγορές.

«Μαϊμού» ΠΟΠ

Σύμφωνα πάντως με το ρεπορτάζ από το ΒΗΜΑ, η αυξημένη προστιθέμενη αξία ορισμένων ΠΟΠ και ΠΓΕ τα έχει βάλει στο στόχαστρο επιτήδειων οι οποίοι κερδοσκοπούν εις βάρος των καταναλωτών. Συχνά οι αρμόδιες υπηρεσίες ελέγχου εντοπίζουν νοθευμένα προϊόντα, τα οποία πουλάνε με «μαϊμού» πιστοποιήσεις.

Έτσι στην αγορά οι πατάτες Νευροκοπίου, όπως και τα φασόλια Πρεσπών και Καστοριάς, υπερβαίνουν κατά πολύ τις παραγόμενες στην Ελλάδα ποσότητες. Μάλιστα εφέτος, εξαιτίας της μικρής παραγωγής ελαιολάδου, οι αρμόδιοι ελεγκτικοί μηχανισμοί ερευνούν καταγγελία για ελληνοποίηση ελαιολάδου από Ιταλία και Τυνησία. Οι εισαγωγές διαπιστώθηκαν, αλλά ακόμη δεν έχει διακριβωθεί αν το λάδι αυτό τελικά πουλήθηκε ως ελληνικό.

Πιέσεις δέχονται και άλλα προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ, τα οποία έχουν μια δυναμική στην αγορά, όπως είναι η φέτα, η γραβιέρα Κρήτης, Νάξου, η κεφαλογραβιέρα, το κασέρι, το κατίκι Δομοκού, η θρούμπα Θάσου, η κονσερβοελιά Αταλάντης, η ελιά Καλαμάτας (παράγεται ακόμη και στην Κίνα) και το φιστίκι Αιγίνης.

Η πιστοποίηση, η οποία συμπληρώνει εφέτος 22 χρόνια, φαίνεται ότι δεν στηρίχθηκε διαχρονικά σε κάποια στρατηγική, όπως λένε στο «Βήμα» παράγοντες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Γι’ αυτό άλλωστε, παρ’ ότι η Ελλάδα είναι πέμπτη πανευρωπαϊκά όσον αφορά τον αριθμό των προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ, τα κέρδη της είναι μικρότερα συγκριτικά με άλλες χώρες, «φτωχότερες» σε πιστοποιημένα προϊόντα.

Πλούσια φέτα με φτωχούς κτηνοτρόφους

Συνολικά στην Ελλάδα παράγονται περίπου 150.000 τόνοι προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ (στοιχεία 2012) με αξία που εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 650 εκατ. ευρώ. Στην Ευρώπη των «28» η συνολική αξία των πιστοποιημένων προϊόντων είναι περίπου 50 δισ. ευρώ, με το μεγαλύτερο μερίδιο να καταλαμβάνουν η Ιταλία (33% του συνόλου), η Γερμανία (25%), η Γαλλία (17%) και η Βρετανία (8%), αν και ορισμένα από αυτά τα κράτη παράγουν λιγότερα ΠΟΠ και ΠΓΕ από την Ελλάδα.

Από τα ελληνικά πιστοποιημένα προϊόντα, περίπου τα δύο τρίτα διατίθενται στην ελληνική αγορά και τα υπόλοιπα εξάγονται (κυρίως σε χώρες της ΕΕ). Με «ναυαρχίδα» τη φέτα, τα ελληνικά τυριά υπερέχουν κατά... βάρος. Συνολικά, το 2012 παρήχθησαν στη χώρα μας 97.000 τόνοι τυριών εκ των οποίων οι 86.500 τόνοι ήταν φέτα. Ακολουθούν με διαφορά το κασέρι με περίπου 3.000 τόνους, η κεφαλογραβιέρα με 2.500 τόνους και η γραβιέρα Κρήτης με 1.700 τόνους. Στο τέλος της λίστας βρίσκονται το ανεβατό με 19,7 τόνους και η κοπανιστή με μόλις 2 τόνους.

Ειδικά για τη φέτα αξίζει να σημειωθεί ότι η παραγωγή της το 2012 μειώθηκε σημαντικά, κατά περίπου 16.000 τόνους, σε σύγκριση με το 2011.0 κυριότερος λόγος, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ) κ. Ελευθέριο Γίτσα, είναι ο υποσιτισμός των ζώων, καθώς, όπως υποστηρίζει, οι κτηνοτρόφοι δεν έχουν την απαραίτητη ρευστότητα για την προμήθεια των ζωοτροφών. Επιπλέον, ο κ. Γίτσας επισημαίνει ότι αρκετοί κτηνοτρόφοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εκμεταλλεύσεις τους διότι δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν οικονομικά.

Πάντως, αν και η παραγωγή φέτας το 2012 μειώθηκε, οι εξαγωγές τυροκομικών προϊόντων κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013 καταγράφηκαν αυξημένες σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2012 κατά περίπου 14%.

Όσον αφορά τα υπόλοιπα πιστοποιημένα προϊόντα, ξεχωρίζουν τα μήλα Ζαγοράς Πηλίου με 9.700 τόνους, τα ροδάκινα Νάουσας με 8.000 τόνους, τα μήλα Καστοριάς με 6.800 τόνους, η κορινθιακή σταφίδα Βοστίτσα με 5.500 τόνους, το ακτινίδιο Πιερίας με 4.600 τόνους, τα ελαιόλαδα Σητείας Λασιθίου Κρήτης, Χανίων και Καλαμάτας με 3.700 τόνους, 2.600 τόνους και 1.600 τόνους αντίστοιχα και το κρητικό παξιμάδι με 1.148 τόνους.

Τι γίνεται αλλού

Χαρακτηριστικό όμως είναι στο ρεπορτάζ αυτό που γίνεται αλλού. Ένα από τα πιο διάσημα τυριά, η ιταλική παρμεζάνα (Parmigiano –Reggiano), έχει καταφέρει όχι μόνο να κατακτήσει την παγκόσμια αγορά, αλλά και να φυλάσσεται σε… θησαυροφυλάκια. Σύμφωνα με τη γεωπόνο επιστήμης και τεχνολογίας τροφίμων κυρία Ευρυδίκη Οικονόμου, οι τράπεζες στην Ιταλία έχουν κατασκευάσει ειδικές εγκαταστάσεις παλαίωσης των τυριών, όπου κρατούν ως εγγύηση το πολύτιμο τυρί για τα χαμηλότοκα δάνεια που χορηγούν στους παραγωγούς.

Ολα αυτά τα έχει πετύχει, όπως λέει η ίδια, η πολύ ισχυρή διεπαγγελματική ένωση που έχουν (αντίστοιχη με εκείνη των γάλλων παραγωγών ροκφόρ), η οποία επιλέγει με αυστηρά κριτήρια τα μέλη της, τα ελέγχει σχολαστικά, ενώ διαθέτει και μηχανισμούς παρακολούθησης' των προϊόντων παγκοσμίως. Άλλωστε, το «χαρτοφυλάκιο» της δεν είναι μικρό, καθώς υπολογίζεται σε δισεκατομμύρια ευρώ.

Στην Ελλάδα ακόμη δεν έχει ιδρυθεί αντίστοιχος διεπαγγελματικός σύλλογος. Μόλις πρόσφατα ξεκίνησαν οι συζητήσεις μεταξύ των κτηνοτρόφων (ΣΕΚ), των βιομηχάνων, των μεταποιητών και των εμπόρων με αντικείμενο τη δημιουργία μιας Διεπαγγελματικής Γάλακτος και Γαλακτοκομικών Προϊόντων, η οποία θα χαράσσει στρατηγικές για την προώθηση των προϊόντων. «Ήταν λάθος η αύξηση της παραγόμενης φέτας χωρίς να της αποδοθεί η απαραίτητη προστιθέμενη αξία. Διότι σήμερα η τιμή της έχει πέσει ενώ παράλληλα έχει "πνίξει" τα υπόλοιπα ελληνικά τυριά. Είναι τυχαίο ότι οι Γάλλοι παράγουν μόνο 40.000 τόνους ροκφόρ, το οποίο μοσχοπωλούν σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές ενώ παράλληλα προωθούν και τα υπόλοιπα τυριά τους;» διερωτάται ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ) κ. Ελευθέριος Γίτσας.

Τα 100+1 ελληνικά προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ

Ο κατάλογος των ΠΟΠ – ΠΓΕ προϊόντων έχει ως εξής:

ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ

Βιάννος Ηρακλείου Κρήτης, Λυγουριό Ασκληπιείου, Βόρειος Μυλοπόταµος Ρεθύµνης Κρήτης, Κροκεές Λακωνίας, Πέτρινα Λακωνίας, Κρανίδι Αργολίδας, Πεζά Ηρακλείου Κρήτης, Αχαρνές Ηρακλείου Κρήτης, Λακωνία, Χανιά Κρήτης, Κεφαλονιά, Ολυµπία, Λέσβος ή Μυτιλήνη, Πρέβεζα, Ρόδος, Θάσος, Καλαµάτα, Κολυµβάρι Χανίων Κρήτης, Σητεία Λασιθίου Κρήτης, Αποκορώνας Χανίων Κρήτης, Σάµος, Ζάκυνθος, Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Θραψανό, Φοινίκι Λακωνίας, Αγιος Ματθαίος Κέρκυρας, Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Τροιζηνία, Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Σέλινο Κρήτης, Αγουρέλαιο Χαλκιδικής, Μεσσαρά

ΕΛΙΕΣ

Ελιά Καλαµάτας, Κονσερβολιά Αµφίσσης, Κονσερβολιά Άρτας ΠΓΕ 317713/14-01-94 (ΦΕΚ 17/14-01-94), Κονσερβολιά Αταλάντης, Κονσερβολιά Ροβίων, Κονσερβολιά Στυλίδας, Θρούµπα Θάσου, Θρούµπα Χίου, Θρούµπα Αµπαδιάς Ρεθύµνης Κρήτης, Κονσερβολιά Πηλίου Βόλου, Πράσινες ελιές Χαλκιδικής

ΤΥΡΙΑ

Ανεβατό, Γαλοτύρι, Γραβιέρα Αγράφων, Γραβιέρα Κρήτης, Γραβιέρα Νάξου, Καλαθάκι Λήµνου, Κασέρι Κατίκι Δοµοκού, Κεφαλογραβιέρα, Κοπανιστή, Λαδοτύρι Μυτιλήνης, Μανούρι, Μετσοβόνε, Μπάτζος, Ξυνοµυζήθρα Κρήτης, Πηχτόγαλο Χανίων, Σαν Μιχάλη, Φέτα, Σφέλα, Φορµαέλα Αράχωβας Παρνασσού, Ξύγαλο Σητείας ή Ξίγαλο Σητείας

ΦΡΟΥΤΑ - ΛΑΧΑΝΙΚΑ – ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ – ΟΣΠΡΙΑ

Ακτινίδιο Σπερχειού, Κελυφωτό φυστίκι Φθιώτιδας, Κουµ Κουάτ Κέρκυρας, Ξερά σύκα Κύµης, Μήλα Ζαγοράς Πηλίου, Τσακώνικη µελιτζάνα Λεωνιδίου, Φιστίκι Μεγάρων, Φιστίκι Αίγινας, Σύκα Βραβρώνας Μαρκοπούλου Μεσογείων, Πορτοκάλια Μάλεµε Χανίων Κρήτης, Κεράσια τραγανά Ροδοχωρίου, Μήλα Ντελίσιους Πιλαφά Τριπόλεως, Ροδάκινα Νάουσας, Φασόλια γίγαντες-ελέφαντες Κάτω Νευροκοπίου, Φασόλια κοινά µεσόσπερµα, Κάτω Νευροκοπίου, Φασόλια Πρεσπών Φλώρινας, Κορινθιακή Σταφίδα Βοστίτσα, Πατάτα Κάτω Νευροκοπίου, Ακτινίδιο Πιερίας, Μήλο Καστοριάς, Φασόλια γίγαντες-ελέφαντες Καστοριάς, Σταφίδα Ζακύνθου, Φάβα Σαντορίνης, Φιρίκι Πηλίου, Σταφίδα Ηλείας, Πατάτα Νάξου, Φασόλια Βανίλιες Φενεού, Μανταρίνι Χίου, Ξηρά Σύκα Ταξιάρχη

ΛΟΙΠΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Αυγοτάραχο Μεσολογγίου, Κρητικό παξιµάδι, Μέλι Ελάτης Μαινάλου Βανίλια, Τσίχλα Χίου, Μαστίχα Χίου, Μαστιχέλαιο Χίου, Κρόκος Κοζάνης, Αρνάκι Ελασσόνας, Κατσικάκι Ελασσόνας

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΙΝΟΣ

Η λίστα με τα ελληνικά πιστοποιημένα κρασιά περιλαμβάνει 33 ΠΟΠ και 116 ΠΓΕ

ΗΧΩ της Άρτας