Σας καλωσορίζουμε στον φιλόξενο και ιστορικό Δήμο Σουλίου

Είναι μεγάλη τιμή για τον Δήμο μας, που το πιο παλιό και φημισμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Ελλάδας στον τομέα της τεχνολογίας, επέλεξε για το 2015 ένα μεταπτυχιακό του πρόγραμμα να έχει θέμα την Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη του Δήμου Σουλίου.

Ο Δήμος Σουλίου είναι δήμος της Περιφέρειας Ηπείρου, ο οποίος συστάθηκε το 2011 από τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αχέροντα, Παραμυθιάς και της Κοινότητας Σουλίου. Είναι ένας ορεινός Δήμος στην ενδοχώρα του νομού Θεσπρωτίας και συγκεκριμένα στο Νότιο – Νοτιανατολικό τμήμα του Νομού Θεσπρωτίας στην ορεινή ζώνη μεταξύ του ορεινού όγκου της Χιονίστρας, των όρεων της Παραμυθιάς, των όρεων Σουλίου και των καταλήξεων τους.

Πρωτεύουσά και έδρα του είναι η μαρτυρική Παραμυθιά που είναι χτισμένη αμφιθεατρικά και τα τελευταία της σπίτια βρίσκονται στην πλαγιά κάτω από το Κάστρο του Αϊ - Δονάτου. Στα πόδια της πόλης ρέει ο μικρός και γνωστός από τη μυθολογία ποταμός Κωκυτός, ο οποίος σχηματίστηκε -κατά τη μυθολογία- από τα δάκρυα των συγγενών των νεκρών που έπαιρνε ο Χάροντας και οδηγούσε με τη βάρκα του, μέσω της Αχερουσίας λίμνης στον κάτω κόσμο. Επίσης η Σαμονίδα (ή Σαμονίβα), κεφαλοχώρι της Σουλιώτικης Συμπολιτείας κατά τους πρώτους αιώνες της σύγχρονης εποχής, έχει ορισθεί ως «ιστορική έδρα» του δήμου.

Αποτελείται από όμορα γεωγραφικά διαμερίσματα με κοινή ιστορία και κοινές επιμέρους πολιτισμικές συνήθειες και πρακτικές, με σαφή κοινωνική συνοχή μεταξύ των συνεννούμενων δομών.  Είναι ένας Δήμος ανάμεσα στο Καλαμά και στο μυθικό Αχέροντα. Την Αρχαία Ελέα, τη βυζαντινή Φωτική, Παραμυθιά και Οσδίνα και το Σούλι ορόσημο της νεότερης ιστορίας.

Χαρακτηρίζεται από αλληλεξαρτήσεις σε όλα τα επίπεδα της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής, αλληλεξαρτήσεις που ουσιαστικά διαμορφώνουν τον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο στον οποίο αντιστοιχεί. Αυτές διαμορφώνονται σε δύο επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο αφορά τις αλληλοεξαρτήσεις που δημιουργούνται εντός των ορίων του Δήμου. Το δεύτερο επίπεδο αφορά τις σχέσεις και εξαρτήσεις της περιοχής και των αντίστοιχων ανεπτυγμένων ή μη περιοχών του Νομού και της Περιφέρειας Ηπείρου.

Η ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού, που διέρχεται από την περιοχή με κόμβο σύνδεσης στο Νεοχώρι σε συνδυασμό με έργα για βελτίωση του υπόλοιπου εθνικού και επαρχιακού δικτύου έχουν βελτιώσει κατά πολύ την σύνδεση της περιοχής με τα υπόλοιπα αστικά κέντρα.

Τα αστικά – ημιαστικά κέντρα λόγω της ιδιαίτερης δυναμικής τους, δημιουργούν σχέσεις επιρροής – εξάρτησης με τα υπόλοιπα κέντρα, δημιουργώντας περιοχές επιρροής κάθε μια εκ των οποίον έχει διαφορετικό χαρακτήρα και δυναμική. Αυτό οφείλεται:

·       Στη θέση του Δήμου ως προς την πρωτεύουσα του νομού και το λιμάνι καθώς και των υπόλοιπων πρωτευουσών των Νομών της Ηπείρου  (Ιωάννινα, Άρτα, Πρέβεζα)
·       στο υπάρχον συγκοινωνιακό δίκτυο και τις προσβάσεις
·       στη γεωμορφολογία του εδάφους
·       στο επίπεδο κοινωνικού εξοπλισμού, διοικητικών λειτουργιών και λοιπόν αστικών εξυπηρετήσεων

Ο Δήμος Σουλίου οριοθετείται νότια από το γνωστό από τη μυθολογία ποταμό Αχέροντα, βόρεια από τον ποταμό Καλαμά,  και φτάνει μέχρι το χωριό Πολύδροσο στα βορειοδυτικά. Ανατολικά της υψώνεται η οροσειρά Κορύλα (ύψ. 1658 μ.) και τα όρη Σουλίου που αφήνουν μόνο ένα στενό πέρασμα προς το Νομό Ιωαννίνων - τη Σκάλα της Παραμυθιάς. Δυτικά περικλείεται από χαμηλά βουνά που τη χωρίζουν από τον κάμπο του Μαργαριτίου (οροσειρά Πέσιμο). Η παρουσία ψηλών βουνών έχουν σαν συνέπεια τη διαμόρφωση έντονου ανάγλυφου το οποίο στα χαμηλότερα τμήματα δημιουργεί κλειστές κοιλάδες που καλλιεργούνται και στα χαμηλότερα σημεία τους που δεν αποστραγγίζονται οδηγούν στο σχηματισμό λιμνών - ελών (π.χ. Χότκοβα). Τα κυριότερα προϊόντα της περιοχής είναι οι ελιές και το λάδι, κτηνοτροφικά, τυροκομικά και μελισσοκομικά προϊόντα.

Τα χαρακτηριστικά που ορίζουν τη φυσιογνωμία του Δήμου είναι: ο γεωργικός χαρακτήρας της πεδινής ζώνης του κάμπου της Παραμυθιάς, η έντονη κτηνοτροφική δραστηριότητα και η ιδιαίτερη ομορφιά του φυσικού τοπίου, η παράδοση και ο πολιτισμός. Το ιδιαίτερης ομορφιάς φυσικό τοπίο είναι διάσπαρτο από μνημεία αρχαιολογικού – θρησκευτικού ενδιαφέροντος.

Κύριο χαρακτηριστικό του Δήμου είναι το ορεινό ανάγλυφο (πάνω από το 70% της περιοχής χαρακτηρίζεται από ορεινό), το οποίο προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό  τις δραστηριότητες του πρωτογενή τομέα. Το σύνολο των εκτάσεων ανέρχεται σε 477.426 στρέμματα. Από αυτά, οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις και αγραναπαύσεις αποτελούν το 13,5 περίπου της συνολικής έκτασης της περιοχής και χρησιμοποιούνται κυρίως γα καλλιέργεια κτηνοτροφικών φυτών που στηρίζουν την τοπική κτηνοτροφία. Σημαντική είναι η καλλιέργεια της ελιάς.

Οι εκτάσεις των βοσκοτόπων καταλάμβαναν ένα πολύ μεγάλο μέρος της συνολικής έκτασης της περιοχής ευνοώντας την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, ενώ αντίθετα τα δάση στο δήμο καταλαμβάνουν μόλις το 9,3% της συνολικής έκτασης.

Ο δευτερογενής τομέας είναι ο λιγότερο αναπτυγμένος στην περιοχή για μια σειρά από λόγους που αναλύθηκαν ήδη και μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:

·                 Η ορεινή γεωμορφολογία της περιοχής, ευνοεί την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα ο οποίος είναι κυρίαρχος.
·                 Η αδυναμία ανάπτυξης του τομέα μεταποίησης αγροτικών προϊόντων σε ικανοποιητικό βαθμό, η οποία οφείλεται κυρίως στο γεγονός της μετακίνησης των κτηνοτρόφων κατά τους χειμερινούς μήνες, προς τις πεδινές περιοχές.
·                 Η έλλειψη μεταποιητικής εμπειρίας σε κλάδους πέραν του πρωτογενή.
·                 Στον πρωτογενή τομέα η όποια μεταποίηση γίνεται με παραδοσιακές κυρίως μεθόδους, χωρίς σύγχρονη τεχνογνωσία, τεχνολογία και οργάνωση, με αποτέλεσμα να μη παράγονται επώνυμα πιστοποιημένα προϊόντα.
·                 Κύριο χαρακτηριστικό των λίγων μεταποιητικών μονάδων που λειτουργούν στην περιοχή, είναι το μικρό μέγεθος και η μικρή διεισδυτικότητα τους, το περιορισμένο δηλαδή μέγεθος αγοράς.

Το μικρό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων και οι σημαντικές ελλείψεις βασικών υποδομών σε όλους τους τομείς. Στο γεωργικό τομέα καλλιεργούνται κυρίως κτηνοτροφικά φυτά (τριφύλλι, καλαμπόκι, κριθάρι, βρώμη κλπ), τα οποία χρησιμοποιούνται για την εκτροφή ζώων, σχεδόν στο σύνολο τους. Μεταποίηση καταγράφεται στην ελιά. Μικρός βαθμός μεταποίησης παρατηρείται και στα προϊόντα, τα οποία χρησιμοποιούνται για την παραγωγή – παρασκευή  παραδοσιακών γλυκών κουταλιού, οικοτεχνικής κυρίως μορφής. Στο δήμο τα τελευταία χρόνια λειτουργεί γυναικείος συνεταιρισμός ‘Οι Σουλιώτισσες’ στην Παραμυθιά όπου παρασκευάζουν και πωλούν προϊόντα παρασκευασμένα με παραδοσιακές ηπειρώτικες συνταγές.

Τα τοπικά νοικοκυριά παρασκευάζουν επίσης μια σειρά από παραδοσιακά προϊόντα τα οποία ιδοκαταναλώνουν ή διαθέτουν σε μικροποσότητες στην τοπική αγορά. Τέτοια προϊόντα είναι ο τραχανάς, τα αρωματικά φυτά, το τουρσί, τα αρτοσκευάσματα κλπ.

Στον τομέα της κτηνοτροφίας, η αιγοπροβατοτροφία  κατέχει κύρια θέση και ακολουθεί  με μικρότερη βαρύτητα η βοοτροφία. Οι λοιπές δραστηριότητες του κλάδου λειτουργούν μάλλον συμπληρωματικά προς τις  προαναφερόμενες.

Ο τριτογενής τομέας απασχολεί ένα σημαντικό ποσοστό του συνολικού ενεργού πληθυσμού του Δήμου Σουλίου. Οι εμπορικές επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών συγκεντρώνεται στην Παραμυθιά που αποτελεί το εμπορικό και διοικητικό κέντρο του Δήμου.

Η απασχόληση στον τριτογενή τομέα λόγω της Εγνατίας Οδού,  έχει αυξηθεί η τουριστική κίνηση αλλά με μικρό αριθμό διανυκτερεύσεων.

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί και οι τουριστικές υποδομές σε διάφορες περιοχές του Δήμου Σουλίου.

Η περιοχή μας είναι από τις φτωχότερες σε Ελλάδα και Ευρώπη. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού έχει υπάρξει ή έχει συγγενείς μετανάστες. Εμείς όμως που βρισκόμαστε εδώ είμαστε από άποψη και θέση, επιλέξαμε τον τόπο που αγαπάμε για να ζήσουμε γιατί είναι ο τόπος της λιτότητας και του μέτρου, των ήπιων ρυθμών ζωής, της παράδοσης και του πολιτισμού.

Στόχος της Δημοτικής Αρχής είναι να καταστήσει το Δήμο Σουλίου ισχυρό, βιώσιμο και αξιόπιστο. Ένα Δήμο ανθρώπινο, δίκαιο και λειτουργικό, αποτελεσματικό και ικανό να εξυπηρετεί τις ανάγκες του πολίτη στο χρόνο και τον τόπο που τις χρειάζεται.

Να εξασφαλίσουμε μια  προοπτική ανάπτυξης, αξιοποιώντας όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα.  Ένα Δήμο που να εξασφαλίζει βελτιωμένη ποιότητα ζωής με κατάλληλες υποδομές. Ένα Δήμο που προάγει την καινοτομία για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, που προωθεί την κοινωνική, πολιτιστική, ανάπτυξη και οικονομική ανάπτυξη με ευαισθησία για το περιβάλλον.

Αγαπητοί προσκεκλημένοι,

Είμαστε σίγουροι ότι τα αποτελέσματα των εργασιών σας σε διάφορα θεματικά που θα αναπτύξετε θα αποτελέσουν εργαλείο στα χέρια των φορέων του Δήμου αλλά και άλλων φορέων, πράγμα που αναμφισβήτητα θα συμβάλει στην ανάπτυξη της περιοχής.