Αναπόσπαστο κομμάτι τις τοπικής παράδοσης των Τζουμέρκων κατά την περίοδο του Πάσχα είναι
ο «Καγκελάρης» ή οι «Κύκλες» ένας από τους χορούς που ακολουθεί την Αναστάσιμη Λειτουργία της Δευτέρας του Πάσχα, κυκλώνοντας τον Ιερό Ναό κάθε χωριού.
Το έθιμο έρχεται από προηγούμενους αιώνες στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ακόμη με τις παραδόσεις να αναφέρουν διάφορα στοιχεία όπως το ότι αποτελούσε μία ιδανική ευκαιρία μεταξύ των ανύπαντρων ανδρών και γυναικών να διασταυρώσουν τα βλέμματά τους στη διάρκεια του χορού και να γνωριστούν με αυτόν τον τρόπο, καθώς στη διάρκεια της καθημερινότητας και σε συνθήκες σκλαβιάς, δεν υπήρχαν τέτοιου είδους ευκαιρίες.
Η αναβίωση του Καγκελάρη στο Καλέντζι το απόγευμα της Δευτέρας του Πάσχα πραγματοποιήθηκε στον περίβολο του Ιερού Ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου, ντόπιων, επισκεπτών και αποδήμων.
Το παρών έδωσαν, επίσης, ο βουλευτής Ιωαννίνων του ΠΑΣΟΚ Γιάννης Τσίμαρης, ο δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων Νίκος Βαΐτσης, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Βασίλης Μανόπουλος, οι αντιδήμαρχοι Παντελής Βλάχος, Βασίλης Γιούλης και Αιμίλιος Πατσούρας, καθώς και ο δημοτικός σύμβουλος Θεόδωρος Διαμάντης. Με παραδοσιακή διάταξη, όπου πρώτοι μπαίνουν στο χορό οι γηραιότεροι, ακολουθούμενοι από νεότερους άνδρες και τελευταίες οι γυναίκες, όλοι πιασμένοι θηλυκωτά από το μπράτσο, ο Καγκελάρης κύλησε όπως προστάζει η παράδοση.
Ο πρωτοχορευτής έκανε «κύκλες», διπλοκάγκελα, τριπλοκάγκελα, μέχρι και τετρακάγκελα, φέρνοντας τους χορευτές πρόσωπο με πρόσωπο – μια αναβίωση όχι μόνο της τελετουργίας αλλά και των κοινωνικών διαστάσεων που είχε το έθιμο στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το τραγούδι του Καγκελάρη, χωρίς μουσικά όργανα, εκτελέστηκε με αντιφωνία από άνδρες και γυναίκες, με λόγια όπως:
«Συ που σέρνεις το χορό
Σαν κλωνί βασιλικό
Σαν κλωνάρι αμάραντο
Κάνε κύκλες στο χορό
Κάνε καγκελίσματα
Κάνε τετρακάγκελα
Κι είμαι ξένος και θα δω
Και θα πάω να μολογώ»
Το τελετουργικό ολοκληρώθηκε με πασχαλινά κεράσματα, όπως κουλούρια και το παραδοσιακό τσούγκρισμα αυγών, σε ένα συγκινητικό κλείσιμο της Λαμπρής.
Στους Χουλιαράδες
και στο Ελληνικό
Αντίστοιχα, την Κυριακή του Πάσχα, η Φιλοπρόοδος Αδελφότητα Χουλιαράδων «Η Αγία Παρασκευή» αναβίωσε τις «Κύκλες» στο προαύλιο της εκκλησίας.
Το ίδιο έθιμο θα επαναληφθεί και στο ετήσιο πανηγύρι του Σεπτεμβρίου, ωστόσο η πασχαλινή του τέλεση αποκτά ιδιαίτερη συναισθηματική και συμβολική αξία. Οι κάτοικοι τραγούδησαν και χόρεψαν σε κύκλο, με έντονη συμμετοχή της νεολαίας, στέλνοντας μήνυμα συνέχειας και αντοχής της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Τη Δευτέρα του Πάσχα, οι «Κύκλες» αναβίωσαν και στο Ελληνικό, σε μια γιορτινή ατμόσφαιρα με τη συμμετοχή του χωριού και τον γλύπτη Θεόδωρο Παπαγιάννη να παίρνει τιμητικά τον ρόλο του πρωτοχορευτή.
Άρθρο Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
πηγη.Εφημ.ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
