Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΤΑΝ ΠΑΡΑΚΑΜΠΤΕΤΑΙ «ΕΚΔΙΚΕΙΤΑΙ»

Τα τελευταία δύο χρόνια, με την εφαρμογή του ν. 4957/2022, το ΑΠΘ βρίσκεται σε μια πρωτοφανή διοικητική και θεσμική περιδίνηση, με κορύφωση την πρόσφατη έκπτωση του Πρύτανη και των Αντιπρυτάνεων. Η διοικητική και θεσμική κατάπτωση του ΑΠΘ, αλλά και άλλων πανεπιστημίων, ήταν αναμενόμενη δεδομένης της ανερμάτιστης νομοθετικής ανατροπής πάγιων θεσμικών διαδικασιών δημοκρατικής και αξιοκρατικής ακαδημαϊκής αυτοδιοίκησης. Κι αυτό διότι η άμεση εκλογή Πρυτάνεων αντικαταστάθηκε από μια περίπλοκη, έμμεση και επιρρεπή σε συναλλαγές διαδικασία που υπονομεύει τη βασική αρχή «εν μέρει άρχεσθαι και άρχειν». Οι αρμοδιότητες της Συγκλήτου αποδυναμώθηκαν. Τα Συμβούλια Διοίκησης συγκροτούνται με διορισμούς που στερούνται ουσιαστικής διαφάνειας και άμεσης δημοκρατικής εκλογής. Η αρχή της αντιπροσωπευτικής λογοδοσίας υποκαταστάθηκε από μηχανισμούς διοικητικής επιβολής και πελατειακής εξάρτησης. Η κατάλυση της αυτοδιοίκησης του πανεπιστημίου δεν είναι άνευ πολιτικής και κοινωνικής σημασίας. Υπονομεύει τον ίδιο τον σκοπό του πανεπιστημίου και αναπόδραστα της ίδιας της ελληνικής κοινωνίας. Διότι τώρα ισχύει ο κανόνας «ο διορίσας του διορίσαντος» και η συναλλαγή στον τρόπο επιλογής των εξωτερικών μελών του Συμβουλίου Διοίκησης και του Πρύτανη. Απουσιάζουν οι αιρετοί ελεγκτικοί μηχανισμοί που λειτουργούν ως θεσμικά αντίβαρα. Το πανεπιστήμιο μετατρέπεται σε θερμοκήπιο αδιαφάνειας και πελατειακής διαπλοκής και έρμαιο σε πρόσκαιρες αδηφάγες πολιτικές εκμετάλλευσής του.

Απότοκο του απονομιμοποιημένου νέου θεσμικού πλαισίου διοίκησης στα πανεπιστήμια είναι και η ανεπάρκεια των Συμβουλίων Διοίκησης να υπηρετήσουν τα πανεπιστήμια με διαφάνεια, λογοδοσία και ακαδημαϊκότητα. Συγκεκριμένα, το Συμβούλιο Διοίκησης του ΑΠΘ δεν διασφάλισε τη νομιμότητα της εκλογικής διαδικασίας Πρύτανη καθώς, με εξαίρεση τις λευκές ψήφους ενός εσωτερικού και ενός εξωτερικού μέλους του Συμβουλίου, τα μέλη του επέλεξαν να συμμετάσχουν σε όλες τις φάσεις της εκλογής ενός Πρύτανη που βασίστηκε στη συναλλαγή. Εδώ και δύο χρόνια τα εξωτερικά μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης παραμένουν παντελώς άγνωστα και εκκωφαντικά βουβά στην κοινότητα του ΑΠΘ. Τα εσωτερικά μέλη εμφανίζονται να προτεραιοποιούν προσωπικές επιδιώξεις χωρίς να ενημερώνουν το πανεπιστημιακό σώμα για τα πεπραγμένα των συνεδριάσεων και αποφάσεών τους. Ακόμη και σήμερα, μπροστά στη μεγαλύτερη κρίση μετά την έκπτωση του Πρύτανη, η παρουσία τους είναι ανύπαρκτη. Δυστυχώς, όμως, η δημοκρατία όταν παρακάμπτεται «εκδικείται».

Η ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ επέλεξε, εκφράζοντας σταθερά την αντίθεσή της στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο, να μη κρατήσει τη θέση του θεατή. Από αυτή τη θέση της ενεργού συμμετοχής τονίζουμε ότι:

Το ΑΠΘ, όπως και κάθε πανεπιστήμιο, δεν μπορεί να διοικηθεί μέσω δικαστικών αποφάσεων ή κατασκευασμένων οριακών πλειοψηφιών, οι οποίες κι αυτές εντέλει αμφισβητούνται.
Η λύση δεν μπορεί να προέλθει από αυτούς που δημιούργησαν την κρίση στο ΑΠΘ. Τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης οφείλουν να παραιτηθούν, αναλαμβάνοντας το μέρος της ευθύνης που τους αναλογεί.
Τα εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης που είναι υποψήφιοι για τη θέση του Πρύτανη οφείλουν να παραιτηθούν. Η εκλογική διαδικασία ενδέχεται να εξελιχθεί σε ένα φιάσκο περαιτέρω απονομιμοποίησης των ίδιων των υποψηφίων και με κύριο αποδέκτη το πανεπιστήμιο.
Η μόνη λύση είναι η επαναφορά στις δημοκρατικές διαδικασίες. Η Σύγκλητος του ΑΠΘ, του μεγαλύτερου πανεπιστημίου της χώρας, οφείλει να ζητήσει την κατεπείγουσα αλλαγή του νόμου, ώστε οι νέες πρυτανικές αρχές του να αναδειχθούν από την ακαδημαϊκή κοινότητα με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία.